Vrijdagmiddag belt de BNR-nieuwsradioredactie en hoor ik dat er zojuist in hartje Oslo een bomaanslag op de Noorse regeringsgebouwen heeft plaatsgevonden. Later volgt het bericht dat een schutter slachtoffers maakt in het sociaaldemocratisch jongerenkamp op het eiland Utøya. Zaterdagmorgen is het nieuws nog rauwer: meer dan tachtig doden. Een getal wat verder op zal lopen.
De Nederlandse nieuwsrubrieken reageren er komkommertijderig op, waardoor de nieuwshonger bij proportionele herhalingen over een mogelijk terroristische aanslag blijft. De verdachte blijkt een blonde Noor te zijn. Waarom? Vele vragen zullen langzaam of niet beantwoord worden.
Een maand geleden loop ik, inspiratie opdoend, nog in het centrum van het multiculturele Oslo en voel ik het grote verschil met mijn Den Haag. Zelfs merk ik verschil ten opzichte van Stockholm en het mij vertrouwde Kopenhagen. Met mijn reisgenoot mij bekende en onbekende musea bezoekend, zoals het Fram museum, het Verzetsmuseum en het Nobel Vredes Centrum, verdiep ik me in het leven van Fridtjof Nansen en zijn medewerker Vidkun Quisling, de latere Noorse Nationaalsocialistische leider. Wandelend, discussiërend probeer ik de situatie in Nederland van een afstand te bekijken en vraag me af waarom we in Den Haag c.q. Nederland alsmaar hufteriger worden.
Een maand voor mijn bezoek aan Oslo kampeer ik op het eiland Texel. Ook daar voelt het al zo anders. OV-terugreizend naar Den Haag dwingt me vertrouwd te raken aan de hufterigheid met als klapper de HTM-service.
Wachtend op de tram in Oslo Centrum, die elke 5 minuten komt, raak ik in gesprek met een Noorse over het verschil in mentaliteit. Toch maakt zij zich zorgen over de ontwikkelingen in Noorwegen en vraagt naar de situatie in Nederland. De meeste Noren - van links tot rechts - vinden dat repressie en controle, zoals in en door Den Haag, geen oplossing zijn voor de sociaalmaatschappelijke problemen waar we voor staan.
De Noorse verdachte schrijft in een manifest 'een Europese Verklaring van Onafhankelijkheid' ook over Nederland, de Wilders film Fitna en over de moord op Pim Fortuyn en Theo van Gogh. Hij refereert aan Quisling en wil dat de Nobelprijs voor de Vrede wordt uitgereikt aan Ayaan Hirsi Ali.
Stof genoeg die meer Nederlanders aan het denken zou moeten zetten.
Direct in zijn eerste reactie benadrukt Noorse premier Jens Stoltenberg dat zijn land een open samenleving zal blijven. De toekomst zal leren of het de Noren dit gaat lukken.
Ik leef met de Noren, mijn vrienden en kennissen, mee en wens hun sterkte. Mijn volgende bezoeken aan Noorwegen zullen anders zijn.